Foto van het jaar 2014

Opnieuw leren kijken. Het Duitse opinieweekblad Die Zeit wijdde deze week onder de titel ‘Drama’s en wonderen’ het complete eerste katern van de papieren editie aan dit thema. Citaat:

“Er is iets gebeurd met beelden. Wij kijken er niet meer naar, zij kijken naar ons. Wij houden ze niet meer vast, nee, ze omgeven ons eerder. Je kan ook niet meer zeggen dat wij ‘foto’s maken’ – ze worden nauwelijks meer gemaakt, ze overkomen ons meer, ze worden bijna in- en uitgeademd. Fotoapparatuur, of beter: apparaten waarmee opnamen gemaakt kunnen worden, zijn eerder regel dan uitzondering. Er doen zich nauwelijks meer gebeurtenissen voor zonder een cameraoog.”

“Dat heeft gevolgen”, zo gaat het artikel verder. Wij maken meer foto’s dan ooit, wij zien er meer dan wij kunnen verwerken. Bernd Ulrich – auteur van het artikel – onderscheidt twee categorieën van foto’s: die van de wereld en die van onszelf, onze vrienden en familie.
Hoe maak je in die (over)vloed van beelden uit het jaar 2014 een foto weer zichtbaar?

Zeit_selectie_2014Om die vraag te beantwoorden paste de redactie van Die Zeit voor dit nummer een werkwijze toe, omgekeerd aan wat zij normaliter altijd doen. Normaliter wordt bij een artikel een passende foto gekozen. Ze deden het nu andersom: de beeldredactie en de art director kozen eerst met zorg foto’s uit. Pas daarna werden er korte teksten bij geschreven. Het resultaat is op negen achtereenvolgende pagina’s zichtbaar.

Mark Strand (1934 – 2014) – Canadees-Amerikaans dichter schreef jaren geleden ooit een verhelderend essay over ‘Het verschil tussen familiefoto’s en foto’s van de rest van de wereld’.
Citaat:

“Wij geven minder om de wereld dan om wat er in onze directe omgeving gebeurd; daarnaast kunnen wij onszelf heel goed het middelpunt wanen van onze eigen omgeving, maar het zou gekheid zijn om dat van onszelf te zeggen in een groter verband. Wanneer wij beelden van de wereld zien, worden wij zelden tot bespiegelingen en herwaarderingen van onszelf gedwongen.
Wij voelen zelden de behoefte om in het reine te komen met wat al schijnt te zijn gebeurd of duidelijk is, hoe exotisch ook. Onze reactie is er méér een van passieve acceptatie.
En het visuele klimaat of karakter van de foto is ondergeschikt aan een cultureel of historisch bepaalde code. Zelfs als de foto vreselijk maatschappelijk leed laat zien, zal hij niet onverklaarbaar problematisch lijken; in plaats daarvan biedt de foto een allegorie om zichzelf te verklaren.
Goed en kwaad zullen terecht worden ‘onthuld’ – de reden dat de foto ons aanspreekt, is omdat hij tot een beter begrip leidt.
Met andere woorden, dergelijke foto’s worden in een vertrouwd verband geplaatst.
Dat is het grote verschil met familie- en vriendenfoto’s: je ontdekt daarin meestal iets wat je eerst niet ‘zag’.” 

Foto van de week (week 49, 2014)

De foto is al in oktober genomen, tijdens een synode over familieaangelegenheden. Toen begin december de Osservatore Romano bekend maakte dat het contract met de commandant van de Zwitserse garde, Daniel Anrig, niet wordt verlengd, dook de foto weer in de media op.
Anrig zou te autoritair zijn naar de zin van paus Franciscus, meldden Italiaanse media. Diezelfde Anrig was uitgever van een Vaticaans kookboek ‘Buon Appetito’, dat in de Duitstalige wereld al snel faam verwierf.

Het eerste kookboek van het Vaticaan is geschreven door de Jamie Oliver van de Zwitserse garde, David Geisser, en is voorlopig alleen in de Duitse taal verkrijgbaar. Uiteraard staat er een Argentijns 3-gangen menu in:

Empanadas op een bedje van sla

Colita de cuadril (biefstuk)

Dulce de leche

 

‘Buon Appetito’ bevat ook favoriete gerechten van een aantal aartsbisschoppen. Zo schijnt de Duitse aartsbisschop Georg Gänswein – die de bijnaam Bel Giorgio draagt – saltimbocca alla romana als favoriete dis te nuttigen.

Of de maaltijd de bisschoppen nog zo goed smaakt na de kerstboodschap van Franciscus – waarin hij de curie publiekelijk de oren waste, is niet bekend.


Foto van de week (week 48, 2014) – Familieleden van de 43 studenten die in september uit het Mexicaanse Ayotzinapa verdwenen, protesteren tegen de manier waarop de overheid de kwestie aanpakt. De studenten wilden een bijeenkomst van de burgemeestersvrouw verstoren en werden op last van de burgemeester overgedragen aan een lokale drugsbende. Daarna werd niets meer van hen vernomen. Mexico telt 27.000 vermiste personen.


Foto van de week (week 47, 2014) – de Belgische Marika Dee maakte een indrukwekkende reportage over jongeren in de hoofdstad van Mongolië, Ulaanbataar.

 

 

Foto van de week (week 46, 2014)

Er waren 21 regeringsleiders bij aanwezig, maar u zult op de lijst van aanwezigen tevergeefs naar de namen van Europese te zoeken.
Deze foto werd genomen tijdens de APEC (Asian Pacific Economic Cooperation), die van 10 tot 12 november in Beijing plaatsvond.
Alleen de Westerse leiders van landen die aan de Stille Oceaan liggen, zijn daarbij welkom (wij zeggen om de een of andere reden ‘Stille’, maar in de rest van de wereld spreekt men van de ‘Pacific’).

Terwijl de Chinese leider Xi Ping in gesprek is met zijn Amerikaanse collega, speelt president Poetin un homme galant: hij legt een deken over de schouders van Peng Liyuan, de vrouw van Xi Ping – intussen besmuikt glimlachend naar haar man.
Een glimlach ter waarde van ruim 300 miljard dollar – het bedrag dat de Chinezen gaan betalen voor de levering van 30 miljard kubieke meter via een gaspijpleiding door het westen van Siberië. Die deal hebben beide heren namelijk een dag eerder gesloten.
In mei van dit jaar kwamen beide heren al de leverantie van een gasdeal voor de komende dertig jaar met elkaar overeen, maar die leiding moet via het oosten van Siberië gaan lopen.

De beelden van deze innige band werden door de Chinese censuur luttele uren daarna van internet verwijderd.
Let op de man die voorovergebogen de Chinese president influistert dat dit natuurlijk allemaal wel mooi en aardig is, maar ook slecht voor het kreukvrije imago dat de Chinese overheid graag verspreidt.
Een week later werd Poetin tijdens de top van de G-20 in het Australische Canberra praktisch genegeerd door alle Westerse regeringsleiders. Hij verliet  de top vroegtijdig.
Weer een week later maakte de Russische president in het Turkse Ankara bekend af te zien van de South Stream, een gaspijpleiding naar Europa via Bulgarije.

Foto van de week (week 45, 2014)

Het zou een kunstwerk kunnen zijn. Het is evenwel een foto van een planetenstelsel-in-wording.

Wat wij zien is HL Tauri – zoals astronomen de ster aanduiden op 450 lichtjaren van de aarde. De foto is gebaseerd op data van de ALMA-telescoop in het noorden van van Chili. ALMA (Atacama Large Millimeter Array) is een internationaal project, waaraan Europa, de VS, Canada, Japan en Taiwan deelnemen.
De opname is uniek omdat niet eerder zulke scherpe beelden van de materie rond een planetenstelsel-in-wording zijn gemaakt.  “Deze foto is revolutionair in de zin dat hij alle theorieën die er tot dusver over planeetvorming bestonden aan het wankelen brengt”, zei Catherine Vlahakis, een van de wetenschappers betrokken bij ALMA. Tot nu toe werd aangenomen dat planeetvorming veel meer tijd in beslag nam. HL Tauri is niet ouder dan een miljoen jaar…

Foto van de week (week 44, 2014)

Het Koninklijk paar bezocht van 29 tot en met 31 oktober Japan. Op dag 1 – zoals dat in persommuniqué’s wordt genoemd – bezochten Willem-Alexander en Maxima eerst 21_21 Design Sight, een instituut bedoeld om de belangstelling voor design te stimuleren “en een maatschappelijke discussie te bevorderen. Het Koninklijk Paar bezoekt de tentoonstelling ‘THE FAB MIND: Hints of the Future in a Shifting World’ die gaat over de invloed van de informatiemaatschappij op sociale ongelijkheid en ethiek.”
Die laatste zin moet u nog eens goed lezen. En wanneer u de site van de tentoonstelling bezoekt, zult u ontdekken dat de Nederlandse ambassade speciale ondersteuning heeft verleend.

Het persommuniqué vervolgt: “Na een ontmoeting met de Nederlandse gemeenschap, krijgt het Koninklijk Paar een rondleiding langs een shinto tempel en een boeddhistische tempel. Hierbij ligt de nadruk op de rol die de twee levensbeschouwingen in het dagelijks leven van de Japanner spelen.”

De foto is volgens het onderschrift in een van dagbladen genomen in ‘de tuin van een zen tempel in Tokyo’. Welke? Heeft u enig idee hoeveel tempels er in Tokyo zijn? Tientallen. En lang niet allemaal Zen.
Het is vergelijkbaar met het bezoek van hoogwaardigheidsbekleders aan ons land en dan schrijven dat de hoge gasten ‘een kerk’  in de hoofdstad bezochten. Welke kerk?

Maakt het wat uit? Ja natuurlijk. Zoals het perscommuniqué zelf ook vermeld ‘spelen de levensbeschouwingen een rol’ – zonder overigens zelf de namen van de tempels te vermelden.
Japanse taalpuristen zouden bovendien zeggen dat de Shinto-godsdienst geen tempels kent, maar heiligdommen.

Op andere foto’s van die sessie is te zien hoe Willem-Alexander zijn vrouw voorzichtig voorgaat en hoe beiden – nà de fotoshoot – ook weer langs dezelfde terug terugkeren. De plek is met zorg gekozen door iemand met gevoel voor kleurcontrasten en compositie.

Foto van de week (week 43, 2014)

Nee, dit is niet de MH-17. Of wat er van over is. Dit zijn de overblijfselen van een Dassault Falcon, een privé-jet. Het toestel vertrok op de avond van de 21e oktober – even na 22 uur plaatselijke tijd – van het Moskouse vliegveld Vnoekovo, één van de drie vliegvelden rond de Russische hoofdstad. Het sneeuwde die avond, de eerste sneeuw van het winterseizoen. Het zicht was 350 meter. Tijdens de start raakte een vleugel van het toestel een sneeuwschuiver die nog op de startbaan stond, sloeg over de kop en vloog in brand. Aan boord zat Christophe de Margerie (63), topman van het Franse olieconcern Total. Hij was op slag dood, evenals de beide piloten.

Nog dezelfde nacht van het ongeval kwam de top van het Franse olieconcern in spoedberaad bijeen op het hoofdkantoor in Parijs. De Russische luchtvaartautoriteiten zegden onmiddellijk een diepgaand onderzoek toe naar de oorzaak van het ongeval en de schuldigen. Aanvankelijk werd de bestuurder van de sneeuwschuiver dronkenschap verweten, maar diens advocaat wist te melden dat de man nooit dronk en hartpatiënt was.
Daags na het ongeval werden diverse directieleden van Vnoekovo op non-actief gesteld. Een Frans onderzoeksteam van drie man vertrok naar Moskou om zelf ter plekke de omstandigheden waaronder het ongeval had plaatsgevonden te bestuderen. Op internet is een 3-D reconstructie van het ongeval te zien.

De Margerie was enkele uren voor het noodlottige ongeval nog op bezoek geweest bij premier Medvedev van Rusland in diens buitenhuis vlakbij Moskou. Gespreksonderwerp waren de buitenlandse investeringen in Rusland. Het Franse Total neemt deel in een van de grootste aardgaswinningprojecten ter wereld op het schiereiland Yamal in West-Siberië. Het aardgasveld onder de Siberische grond bevat naar schatting 16 biljoen kubieke meter (zeven keer zoveel als Slochteren).

Eerder dit jaar was De Margerie als een van de weinige Westerse zakenlui aanwezig op een economisch forum in Sint-Petersburg, waar hij zich een verklaard tegenstander van de sancties tegen Rusland had betoond. Hij was medevoorzitter van de Economische Raad van de Frans-Russisch Kamer van Koophandel en Fabrieken.
De Margerie stamde uit een geslacht van diplomaten en ondernemers, had familiebanden met het champagneconcern Taittinger en was een persoonlijke vriend van president Hollande van Frankrijk. Hij laat een vrouw en drie kinderen achter.

Foto van de week (week 42, 2014)

Als je niet beter wist, zou je kunnen denken dat het een nieuw appartementencomplex is. Op het dak – hier niet zichtbaar – ligt een open zwembad. Toen het schip half oktober uit Rotterdam vertrok, na een grondige opknapbeurt, leende het weer zich er niet echt voor om er gebruik van te maken.

Dat zal wellicht anders zijn wanneer het schip zich in warmere contreien begeeft. We kijken namelijk naar een deel van het cruiseschip Oasis of the Seas. En die binnentuin waar wij op uitkijken, wordt Central Park genoemd – een verwijzing naar het origineel in New York.

En dat zwembad is één van de 21 zwembaden op het schip. Als wij uitgaan van een maximale bezetting van 6.360 gasten en 2.394 bemanningsleden, dan spreken wij dus eigenlijk van een varend dorp.
Een luxe dorp. Met een eigen winkelstraat, bars, restaurants, nachtclubs en – uiteraard – een Casino Royale. In het Opal Theatre wordt drie keer per avond een musical opgevoerd.

De prijs voor een 8-daagse cruise in de Caraïben begint bij € 577,= p.p. U moet er dan wel zelf naartoe vliegen. Een bootvluchteling betaalt meer…..

Foto van de week (week 41, 2014)

Op de dag waarop deze foto in de dagbladen stond, schreef Laura Starink in NRC/Handelsblad (9-10) onder de titel ‘Oekraïne: failliet, verdeeld, vergeten’:
“Het Westen is zijn belangstelling voor de Europese aspiraties van Oekraïne snel aan het verliezen, de aandacht gaat nu uit naar het Midden-Oosten.”

In de ogen van de man en de vrouw op de foto is vooral ongeloof te lezen. Ergens in een buitenwijk van Donetsk zijn zij geraakt door rondvliegende granaatscherven van een clusterraket. De dag ervoor werden er daar in de buurt vijf mensen gedood en raakten er 24 gewond door raketten. Het wapensysteem dat die raketten afschiet, wordt door wapendeskundigen als ‘onovertroffen’ betiteld.

De man en vrouw zitten zo te zien ergens buiten – de man zit in een autostoel. Iemand heeft een overhemd op zijn hoofd gelegd om het bloed te stelpen. Waarom de vrouw een deel van haar trui en hemd gedeeltelijk heeft opgetrokken, is onduidelijk. Mogelijk werden de man en vrouw op dat moment improvisorisch behandeld. Donetsk ligt ongeveer net zover van Amsterdam als Griekenland.

Op een interactieve kaart van het kleine Oekraïense persbureau Texty is te zien waar er nog steeds gevochten wordt.

Foto van de week (week 40, 2014)

De protesten in Hongkong zijn nu al een week lang in het nieuws. Kern van het protest: mogen burgers zelf bepalen wie er op de kandidatenlijst voor de functie van Hongkong’s hoofdbestuurder komen te staan?
De demonstranten vinden dat elke partij kandidaten mag voordragen. De Chinese regering vindt dat het selectiecomité zich moet beperken tot twee of drie kandidaten met ‘liefde voor het moederland’.

Het gebied waar de foto een beeld van geeft, heet de Admiraliteit – aangelegd in de 19e eeuw door het Britse leger, toen het nog een Britse kroonkolonie was. Pas in de jaren zeventig van de vorige eeuw kwam het gebied (geleidelijk) in handen van het regiobestuur en bestaat nu hoofdzakelijk uit kantoor- en regeringsgebouwen, winkelcentra en hotels.

De fotograaf, de Chinees Dan Chung, stond op een plek die – zo te zien – uitsluitend voor de pers toegankelijk was. Hij is een van de weinigen die in zwart-wit foto’s van de demonstaties maakte. Het feit dat hij de foto ’s avonds nam, versterkt nog eens het Metropolis-effect.
Maandag 5 oktober moeten de demonstranten weg zijn, heeft de huidige hoofdbestuurder laten weten.