Begin deze week verraste Vrij Nederland de mediawereld met het nieuws dat het medio mei een totaal vernieuwde site zal lanceren. Een nieuwssite met “per dag tien tot vijftien onderwerpen”, zeven dagen per week! De magazine artikelen zullen via Blendle te lezen zijn. Maken we een renaissance van het Nederlandse opinieweekblad mee? Hoofdredacteur Frits van Exter lichtte het besluit als volgt toe: “Dagbladen gaan steeds meer op weekbladen lijken. Wij kunnen steeds minder daaraan toevoegen. Digitaal zien we dat we met onze gratis stukken een heel aardig bereik opbouwen, met name via social media. Maar dat kunnen we niet blijven doen.”
Het is zo langzamerhand een bekend verhaal: de ‘oude’ printmedia zoeken een nieuwe overlevingsstrategie, gedwongen door dalende oplages en teruglopende advertentie-inkomsten.
Als we ons even beperken – om het overzichtelijk te houden – tot twee traditionele vertegenwoordigers van de opiniepers in Nederland, Elsevier en Vrij Nederland, dan zouden we een grafiek kunnen tonen met een nog veel dramatischer verloop van de oplages dan hierboven. Elsevier kende in de hoogtijdagen een oplage van 146.000 (1999) en Vrij Nederland (VN) schommelde in die tijd rond de 90.000 exemplaren.
Twintig jaar geleden werd er bij de Weekbladpers Groep (WPG), waartoe VN behoort, nog winst aan het personeel uitgekeerd! Brutomarges van acht à tien procent leken toen nog haalbaar….
Wat Elsevier betreft: ’s lands grootste opinieblad staat te koop. Uitgeversconcern Reed Elsevier, dat overigens min of meer geruisloos is opgegaan in de RELX Group, zoekt een koper voor het 70 jaar oude magazine. Reed Business, de uitgeefdivisie waaronder Elsevier viel, heeft het accent verlegd naar digitaal en ‘print’ vormt een steeds kleiner wordend deel van de activiteiten.
Wie herinnert zich nog de woorden van Marianne van Leeuwen, toen zij in 2011 na 23 jaar opstapte als directievoorzitter bij Reed Business? Op de vraag ‘welke titels er over vijf jaar nog bestaan’, antwoordde zij:
“Elsevier zeker, die valt dan ook nog gewoon in de bus. Misschien wel met een nog hogere oplage. Die is nu al groter dan alle andere opiniebladen bij elkaar. Elsevier heeft een goede verdeling tussen service en achtergrondverhalen in het blad en nieuws op de website.”
Was het wishful thinking dat Van Leeuwen tot die optimistische uitspraak bracht? Het blad heeft uiterlijk onder Arendo Joustra’s leiding in de afgelopen twintig jaar nauwelijks een wijziging ondergaan, in tegenstelling tot VN. En je kunt je afvragen of columnisten als Syp Wynia en Arend Jan Boekesteijn een jonger, liberaal publiek aanspreken.
Wat opviel aan de cover van afgelopen week was trouwens dat die wel heel sterk leek op die van het Amerikaanse marketingblad Advertising Age diezelfde week. Toeval of een teken dat de creativiteit op de Elsevier-burelen ook op zijn retour is?
