Eén van de leukste boekhandels die ik ken, staat in Mendocino, een kleine plaats (± 800 inwoners) aan de kust van Californië, 250 km ten noorden van San Francisco. Het interieur van de Gallery Bookshop is eigenlijk een veredelde huiskamer, met meubilair uit de seventies. De kat die prominent het logo siert, bestaat echt en figureert ook op diverse foto’s van de website.
Het is geen grote boekhandel, maar vloeroppervlakte zegt ook niet zoveel over de culturele waarde. De boekhandel van Sylvia Beach aan de Rue de l’Odéon in Parijs was ook niet groot, maar vormde tijdens het interbellum wel de broedplaats voor literaire meesterwerken van o.a. Samuel Beckett, Ernest Hemingway en James Joyce.
Er zijn er steeds minder van, boekhandels – zo blijkt uit de laatste telling van het CBS. Een feit dat – zo aan het eind van de boekenweek – toch even gememoreerd moet worden. Er zijn er nog ongeveer 800 van in ons land, net zoveel dus als de inwoners van Mendocino…..
Is dat erg, zult u misschien vragen? Je kunt boeken toch online kopen? Jawel, maar dat is iets heel anders dan de fysieke ervaring van het struinen langs boekenkasten en het je vergapen aan de diversiteit aan titels, formaten en onderwerpen, dat zo eigen is aan een bezoek aan een boekhandel. Het willekeurig pakken van een boek uit een boekenkast omdat de titel je intrigeert of het bladeren door een geïllustreerd werk over bijvoorbeeld architectuur dat toevallig uitgestald ligt op een tafel. Die sensatie begint een zeldzaamheid te worden.
In Turijn overkwam het mij onlangs in één van de (gelukkig) nog vele libreria die verscholen liggen in de galerijgang van de Via Po. Die zijn vaak nog tot ’s avonds laat open en bieden je de gelegenheid om er uren te vertoeven tussen boekwerken – sommigen gehuld in beschermend plastic – waarvan je het bestaan niet vermoedde (fictie en non-fictie).
Dát is het wezenlijke verschil met online boeken kopen: online zoek je namelijk meestal naar een bepaalde titel of auteur. Je voert een titel of auteursnaam in en…floep: daar verschijnen alle voorradige boeken die beantwoorden aan je zoekopdracht. Je mist de ervaring van het in contact komen met iets waar je misschien helemaal niet naar op zoek was – je stuit op een boek, dat een tot dan toe verborgen of vergeten plek in je (onder)bewustzijn ontsluit. ‘Hé, wat leuk!’ denk je op zo’n moment. Het kan een boek zijn dat jij zelf misschien niet eens interessant vindt, maar wél iemand die jij goed kent: een mooi cadeau!
Wat mij brengt op de neo-klassieke films waarin een boekhandel een onmisbare rol speelt: You’ve Got Mail (1998) en Notting Hill (1999) zijn misschien wel de bekendste voorbeelden. De onvergetelijke scènes tussen Hugh Grant en Julia Roberts uit laatstgenoemde film zouden nu niet meer opgenomen kunnen worden. De boekwinkel bestaat niet meer…..
