Toen Gunther Walraff in 1985 zijn boek “Ganz Unten” publiceerde, ging er een golf van verontwaardiging door Duitsland. In zijn boek – in feite een undercover reportage – beschreef Wallraff misstanden in de werkomstandigheden van buitenlandse gastarbeiders in de Duitse industrie. Ze werkten soms 300 uur per maand in mensonterende omstandigheden. De publicatie leidde tot onderzoeken van justitie bij de in het boek genoemde werkgevers, die er door middel van rechtszaken alles aandeden om Walraff het werken verder onmogelijk te maken.
Vanaf dat moment echter konden politiek, media en het grote publiek er niet meer omheen: de groeiende aanwezigheid van wat toen nog ‘gastarbeiders’ heetten, was een issue. Na vertaling – de Nederlandse titel was “Ik (Ali)” – ook in andere Europese landen.
In het Mediaforum (De Ochtend, Radio 1) zei Jeroen Smit – bekend van “De Prooi” en tegenwoordig hoogleraar Journalistiek aan de Faculteit der Letteren van de Rijksuniversiteit Groningen – vrijdagochtend onder meer het volgende:
“De les die de Nederlandse media uit deze gebeurtenissen moeten trekken is: doen wij er eigenlijk wel genoeg aan? Hebben wij genoeg experts dat zij dit stuk van de samenleving voldoende aan het woord laten, voldoende in kaart brengen, reportages maken…..Ik denk dat je dan schrikt van het antwoord.”
Smit was niet de enige die naar aanleiding van de gebeurtenissen in Frankrijk een oproep deed voor verantwoorde journalistiek. Ook Remko van Broekhoven – politicoloog en docent aan de School voor Journalistiek in Utrecht – hield op de website van de nieuwe reporter een soortgelijk pleidooi.
‘Evenwichtige berichtgeving’
En het is dat Volkskrant magazine dit weekend voor een belangrijk deel gewijd was aan succesvolle Turkse Nederlanders, maar waarom zijn er zo weinig artikelen in de mainstream pers verschenen over inspirerende immigranten? Wij zijn immers ook niet zuinig met succesverhalen over ‘onze eigen soort’, dus waarom niet – tussen alle berichten over losers, tuig en terroristen – ook eens aandacht voor die vertegenwoordigers van onze multiculturele samenleving?
De zakelijke media hebben daar de afgelopen jaren wél regelmatig aandacht aan besteed.
Zo stond de topman van luchtvaartmaatschappij Corendon, Atilay Uslu, in 2010 al op de cover van managementblad De Zaak en nog vorig jaar schreef ik voor hetzelfde blad een artikel over het boek Tutti Frutti. Auteur Saskia Maarse reisde twee jaar lang kriskras door het land om de verhalen op te tekenen van eerste-, tweede- en derdegeneratie migranten over wat het ondernemen hun gekost én gebracht heeft. Dat zijn verhalen die zowel voor autochtone als allochtone Nederlanders interessant zijn en een ander beeld geven van een bevolkingsgroep die doorgaans weinig flatteus in beeld gebracht wordt.
Het is misschien niet sensationeel, maar het is die sensatiezucht die onder meer leidde tot het ontsporen van de redacteur bij Trouw.